Geschiedenis van Pesse Deel 1: Landschap en archeologisch onderzoek. Deel 2: Marke, erven en bewoners

"Pesse was een grote marke op de vlakke zandgronden van Midden-Drenthe. Vanaf de Middeleeuwen tot de scheiding van de marke in 1843 regelde de 'buur' het gebruik en de ontginning van het veld en de gang van zaken bij het gebruik van de hooi- en weilanden langs de beken en het akkerland op de es. In die periode van vijf eeuwen kreeg het landschap in de marke geleidelijk gestalte: een agrarisch cultuurlandschap dat dankzij de bescheiden middelen van mens- en paardenkracht een natuurlijk karakter had. Na de verdeling van de marke veranderde het landschap door de grootschalige ontginning van heidevelden en de ruilverkavelingen, vooral vanaf het eind van de 19e eeuw na de introductie van kunstmest. Het gebied van Pesse en naaste omgeving is rijk aan archeologische vondsten, zoals de kano van Pesse en een klein hunebed bij Spier. Een bijzondere plek is de Galgenberg bij Anholt waar een grafheuvel uit de Bronstijd is opgegraven. Ook is het de plaats waar vroeger de galg stond. Resten van de galg zijn aangetroffen bij de opgraving van de grafheuvel.In Fluitenberg lag in de IJzertijd een nederzetting met zeven boerderijen die vermoedelijk al de naam Petthe had, de oude naam van Pesse. Ten zuiden van de weg van Pesse naar Oostering lagen de zes middeleeuwse erven uit de periode van 900 tot 1400, met namen van de eigenaren zoals Waninge, Tissinge en Paddinge. Ook de ligging van de kapel van Bultinge op de Pesser es is bekend, maar daar heeft nog geen archeologisch onderzoek plaatsgevonden."--uitgever.