Celan en het licht. Vier essays en vier Celan-brieven

Hoe ondubbelzinnig ook vaststaat dat de van oorsprong Roemeense dichter Paul Celan (1920-1970) joods was, joods dacht en hart had voor de joodse zaak, het is voor het begrip van zijn werk zinvol dit te nuanceren: historisch, biografisch, politiek en poe?ticaal. Alle vier deze invalshoeken zorgen voor onuitwisbare watermerken in zijn gedichten. Celan en zijn oeuvre zijn onlosmakelijk verbonden met de shoah. In elk van zijn gedichten - elk van zijn uitingen misschien - schemert zijn uiteenzetting met de shoah door, soms duidelijk waarneembaar aan de oppervlakte, soms meer verhuld in de diepere lagen ervan. 00Voor deze uitgave vertaalde de essayist en Celan-vertaler Ton Naaijkens vier bijzondere brieven van Paul Celan, waarin hij zijn pseudoniem laat vallen en vertelt wat de shoah voor hem betekende. Met ?Bij de brieven van Paul Antschel? introduceert Naaijkens de uitgebreide correspondentie. In een ander essay verkent hij de verhouding van de dichter Celan tot het licht, voor hem een metafoor voor het leven waartoe hij zich gedwongen voelde. De Nederlandse dichter Erik Lindner schrijft niet over het licht maar over het waarnemend orgaan daarvan: de plek van het oog in Celans poe?zie. In een essay over Celan en de beeldende kunst schrijft Naaijkens onder andere over de belangrijke rol die de gravures van Celans echtgenote Gise?le Lestrange voor zijn werk spelen en de verwantschap tussen dichten en etsen.00'Celan en het licht' verschijnt in samenwerking met tijdschrift 'Terras' in de reeks 'De Literaire Getuige. Verhalen van de Holocaust'.